KOKUSU HUZUR, DEMLENİŞİ ŞİFA: IHLAMUR
Soğuk kış günlerinde mutfağı saran o mis kokuyu hepimiz biliriz: Ihlamur… Hem güzel kokusuyla hem de şifalı özellikleriyle yüzyıllardır hem Türk kültüründe hem de dünya genelinde önemli bir yere sahiptir. Yalnızca bir bitki çayı değil, aynı zamanda kültürümüzün, aile sıcaklığının ve doğanın insana sunduğu huzurun simgesidir.
Doğa başlı başına bir eczane, bir şifa kaynağıdır. Sırları henüz tam anlamıyla keşfedilememiş bu eczanede hem kokularıyla hem de derman olduğu dertlerle oldukça dikkat çeken pek çok bitki türü bulunur. Büyüleyici çiçekleri ve baş döndürücü kokularıyla insanı mest eden ıhlamur da bu bitkiler arasında yer alır. Öyle bir şifa kaynağıdır ki sadece şifa vermez, ilham da verir. Şiirlere konu olup gönül yarasına derman olmuşluğu bile vardır. Ihlamur ağacının asıl ünü çiçeklerinde ve yapraklarında gizlenen şifadan kaynaklanır. Özellikle kış mevsiminde hemen herkesin, en azından bir kere demleyerek şifa aradığı ıhlamur çayı, kokusuyla bile canlandırıcı bir özelliğe sahiptir.
Ihlamur ağacı kışın yapraklarını döken ağaç türlerindendir ve ılıman iklim kuşağında yetişir. Kalp şeklini andıran büyük yeşil yaprakları yaklaşık 5-10 cm uzunluğa sahiptir ve ilkbahar veya yaz aylarında hoş kokulu beyaz çiçekler açar. Bu çiçekler, özellikle arılar için çekicidir ve ballarının üretiminde kullanılır. Gri, yumuşak ve lifli bir kabuğa sahip olan ıhlamur ağacının küre şeklindeki meyveleriyse tek tohumludur. 30 metreyi bulan boyu ile Anadolu’nun heybetli ağaçları arasında yer alır. Oldukça hızlı büyüyen bir ağaç türüdür. Bir ıhlamur ağacının ömrü yaklaşık 1000 yıldır. Dünya üzerinde yetişen yaklaşık 30 tür ıhlamur ağacı vardır.
Rivayete göre çok eski zamanlarda bir köyde birbirini çok seven iki kardeş yaşarmış: biri kız, biri erkek. Kız kardeş çok zarif, narin; erkek kardeş ise cesur ve koruyucuymuş. Bir gün köylerini büyük bir savaş sarmış. Erkek kardeş köyü korumak için savaşta hayatını kaybetmiş. Kız kardeş acısına dayanamayıp Tanrı’ya dua etmiş:
“Beni de kardeşimin yanına al, ama insanlara huzur vereyim, içlerini ferahlatayım.”
Tanrı, onun bu dileğini kabul etmiş ve kızı bir ıhlamur ağacına dönüştürmüş. O günden sonra, ıhlamur ağacının altına oturan herkes huzur bulmuş, kokusunu duyanların içi ferahlamış. Bu yüzden Anadolu’da ıhlamur ağacına “huzur ağacı” da denir.
Anadolu’nun hemen her bölgesinde rastlayabileceğimiz ıhlamur ağacı, yüzyıllardır hem tıpta hem de geleneksel yaşamda şifa kaynağı olarak görülmüştür.
Ihlamurun çiçekleri, içeriğindeki doğal yağlar ve antioksidanlar sayesinde bedenimize ve ruhumuza iyi gelir. Bugün modern tıbbın da desteklediği bu geleneksel içecek, doğru şekilde hazırlandığında doğanın sunduğu en sade ilaçlardan biridir. Özellikle kış aylarında sıkça tüketilen ıhlamur çayı; boğaz ağrısı, öksürük ve soğuk algınlığı gibi rahatsızlıkları önleyici rol oynar. Terletici özelliğiyle vücudu toksinlerden arındırırken rahatlatıcı etkisiyle de stresin azalmasına yardımcı olur. Sindirim sistemine iyi gelir, bağışıklık sistemini güçlendirir, cilt sağlığını destekler, rahatlatıcı ve uyku düzenleyici etkisi vardır.
Ancak ıhlamurun değeri yalnızca sağlıkla sınırlı değildir. Bir fincan ıhlamur, geçmişten gelen bir alışkanlıktır âdeta. Büyükannelerimizin demlediği çay, çocukluğumuzun en sıcak anılarını taşır. Çoğu kişi için ıhlamur; anne-baba şefkatini, aile sohbetlerini ve sıcak ev ortamını hatırlatır. Kaynar suyla haşlanmadan, yalnızca birkaç dakika demlenen ıhlamur; bal, limon ya da tarçınla zenginleştirilebilir. Her yudumu, hem geçmişin hem de doğanın şifasını taşıyan bir huzur kaynağıdır.
Özellikle günün stresinden arınmak, zihni sakinleştirmek ve gece rahat bir uyku çekmek isteyenler için akşam saatlerinde tüketilen bir fincan ıhlamur çayı oldukça faydalıdır. Genelde güvenli bir bitkidir ama her şeyde olduğu gibi bunda da ölçü önemlidir. Fazla tüketildiğinde bazı yan etkiler görülebilir. Günde birkaç fincandan fazlası vücudun sıvı dengesini bozabilir, özellikle de idrar söktürücü etkisinden dolayı. Bu yüzden böbrek rahatsızlığı olan kişilerin dikkatli olması gerekir.
Kullanım önerisi
• 1-2 tatlı kaşığı kuru ıhlamur çiçeği
• Üzerine bir bardak kaynar su
• 10 dakika demlendikten sonra süzün, isteğe göre bal veya limon ekleyebilirsiniz.
Günde 2-3 fincan içilmesi yeterlidir.
NAGİHAN AGA
